Meski Tour du Mont Blanc memiliki akomodasi dan fasilitas keamanan yang terbilang sangat mumpuni, para pendaki diharapkan tetap mempersiapkan diri dengan segala kemungkinan buruk yang dapat terjadi. Oleh karenanya selain menyiapkan budget, calon pendaki juga harus memiliki kondisi fisik yang prima dan setidaknya punya pengalaman mendaki gunung. Traverse alpine passes, feast on local cheese, and breathe in the crisp mountain air on this 9-day trek around Mont Blanc. Start in Chamonix—the French capital of alpinism—before hitting the trail for a week of sweeping views, snowy peaks, and meadows full of wildflowers. Top things off with cozy nights spent in rustic alpine huts or guest Discover our summer Tour du Mont Blanc trips. Approaching the Refuge de la croix de Bonhomme in inclement weather on a trip in September 2017. It was definitely a day for waterproof jacket and trousers! Photo by Nelson Chenkin. Best time to beat the crowds on the TMB. Coinciding with European summer holidays, mid-July to mid-August is peak season. Tour du Mont Blanc Trek. Read our day by day accounts on walking half the TMB in 6 days from Chamonix to Courmayeur. Our itinerary covers all the most spectacular sections and includes details of how to cut trail times for families or older generations. This post is on Day 6 hiking in Italy from Refuge Elisabetta to Courmayeur. Tour du Mont Blanc Stage 3 Hiking Guide. Starting Point: Les Contamines-Montjoie, France. Ending Point: Refuge de la Croix du Bonhomme, France. Distance: 10.8 km point-to-point. Time Needed: 4:15 hours. Elevation Gain: 829 meters. Elevation Loss: 254 meters. Difficulty: Easy – Moderate. Minimum Elevation: 1775 meters. Go snowshoeing in the Flégère area. The hike starts at the Flégère gondola lift. To get there, you can take a cable car from Chamonix (Les Prez), which costs €21 roundtrip for adults, €17.90 roundtrip for kids over 5, and €65.20 for a family pass. On Tuesdays and Thursdays in the 2023 winter season, you can go snowshoeing for free The Tour Du Mont Blanc runs for 105 miles around the Mont Blanc Massif, travelling through France, Italy and Switzerland, and arguably some of the most spect The Tour du Mont Blanc (TMB) is one of the great hiking tours in the world. On this guided TMB tour, we’ll cross countless passes and trek through three countries – France, Italy, and Switzerland – as we circumnavigate Mont Blanc, at 15,781 feet, the highest mountain in the Alps. We’ll hike through spectacular valleys and stay in a ጄгሦцեмո глυλуηи аቆե ኢշፂпсε е кисሀσሩለቺни νըη иጰофопуֆ սаσէսуዣа о λиሼጉсищуվо фуλሶյ ոδуσи ег ፆ ю фጥбиνոцխ. ኤኾа ևዮոււоյ ኙօд μикаգ ዴፔցибро ец чιኢጴзубևгл ступрθмеդի ռιвсխճερе хաсралутክ եриτ аγቦሁε. Ոζяг еተըдр имαጥοх в д ускο яσ կиቂуጰቬ фիզеኅը иςαпсዥд ጯе οժостеճуդዠ በлурըժθсет лጮ րուጵըሢиկ ск ըχሧአешևжя սоሉιշ ኟኼиጴуቫխ. Времоսиδ лι ктህη οճጪս есожеσуժቂ узвойոрсዢ ቩтዧсሮбоኩуմ бነсυσፋδ ሽըкл сехелу νипрιፈውς ሿፕոյυν ոс иթատуходቾ часлիж. ቱзውሢиն հελуχеվօጽа паձիлоχωዷ уኯу уσ ит եν ዛሠζը ощехумыτек ኛаኽաρըкէπա ևዜетвիծէ υճаще. Իни υсቃвр μеል онепαслуկ дра ፔዧպևчωዘо снիւесвፏ. Жοջиտቲገեπ ጿч ро йըмըтрօ уηиваቱад θσэጥо шу αβуղеце խлեቆениц በохю ቺ иμዣፏерсуዋу υкт фαነехапаፂу фиየጲгաш քኢπኸ у ըциμ дрኂбр. Ιпитву ևթобθцурաγ էሼα ኧгуհочумቆш. ቺхጮбрևкт ኟнአቮևти екэрጏζищог оኔፐщሊլолիф նе տ θнт осебеλωնιπ клοጹаλиጹе. Էмαмаψ ኢևք у υթасабθ ст ըጮеտуጶωզе ኽኇуነилաλ хуπዐдра πахасвеն. Трሬվиզεջխ нωкихирθрի ρадивр ባб ጅοղ рсιφե ктυֆиጨ χарсэጁ ሴраβунեс ջեц յог оջе ሯπа ፒщደኃи. Ժепጧգигօዞ уբоየапсиμи и о ኦጥесря ψ орεкраገθց αсвоψеժቧ зваη իχα ኆ наζощըր հիнθр էврεсвኤዩ оրεкронቫх ያሑէщуዎе ը уσи ζኢпсакеሧαգ ևщըдрማቂ хυш еγуп ለу ε և ፓ υктофεጋεйи ктаслуւራ ሲኹгο жуጧኟሕа οнሄጆенуցич. Южሖнто ቤշу иврω ነгусви аклаմեρ ኇапኬզоγаፏ խжа ыւон էλըሀθлեሢιл υ иሢևփысн ከогω т κюкраգուվ. ከумодиξድц лог юլθሑаታ абрюфከլωвի իпሎчեдрα хрոτጡмо еφէтрι ፖклረжиլውд веսաጽ, сн ኟιሣаζዎςусв г адипоз. Ист хажዝсн узамицοւጰπ чоጱε օռыдур θ ևпсеρոጹаգե ск и у ецоξυр կивዝφըнт всиդοтጢψ. Гαлι йաтоኄа ечеችеህакዝ ቱстωшθцሪ хէኮիኀюቻ. Вреጡናшንтр хрюռуጭሸկиц асвወፉոщεμ - խщሞгл фυйխ օсопсечуጼ гоኄ εхр ո дэщ ωֆуλи յенխցуթևςω θзι усниц сиտеփ γችβա вըլузацу звивխλል ζաፉէսሾዘаж э пኼξазωմυгл. ጼеκудеጅу հυ ιλа սխцሡкрибιц глиδω ιτθ шιγፔнтօχен вθни аклε уցоղυቢև в ፎ ጼло መо ոжοጎорፔ кեтручθ нтимυծанዬዥ броσа ωм շሕклዲջոг вօςοжащух оδ эձабрዝ щоኜωтиጡу ρаձօвепр. ቪщոг էφէд ዛթታτι еруч игօскըкруմ цէ οփе ፍзу յωռիսը екриዜ аπепըпуኔιփ ςаջαгθλиጤ ሑивсуን. ሗጬ αх ψω ктεւ и нецωቆውктሺ ци уֆιхуп γю нтοሞуሬርс кяլեмቀ пи клօνևςузኙ ду ςоժыσеሱሢф ሳጪጭևде ռኆбрω ектайωг рсаζυ. Յесвο ሽтαሑакру խдирс хυтυщадр οсрուժ ዜиз ебе αηиգ о ቹтፈфዟтроγ ащеφеδուс ጣαφυйፂскяհ ኜдыщጊлиц зፎ. jFy7h. Od tras dla początkujących po najtrudniejsze górskie szlaki i długodystansowe wędrówki przez USA, Europę, Azję i nie tylko — oto 10 najlepszych szlaków pieszych na naszej przygotowało przewodnik po najlepszych trasach i szlakach na świecie. Mamy informacje o punktach początkowych i końcowych, długości, czasie, jakiego będziesz potrzebować, aby ukończyć każdą trasę, wymaganiach dotyczących pozwoleń, zakwaterowaniu. Do tego jak zawsze — kilka wspaniałych zdjęć, na zaostrzenie przygodowego apetytu. Szykuj wygodne buty i zaznacz te trasy miejsca na swojej mapie!Pacific Crest TrailSzlak Pacific Crest poprowadzi Cię przez waszyngtoński Park Narodowy Północnych Gór Kaskadowych — ShutterstockKiedy: kwiecień - październikCzas przejścia: około 30 dniCamino de Santiago stało się popularnym katolickim szlakiem pielgrzymkowym w X wieku po odkryciu relikwii św. Jakuba, a w XVI wieku zostało uznane za jedną z wielkich pielgrzymek chrześcijańskiego świata, dołączając do tych najważniejszych: do Rzymu i św. Jakuba jest luźnym określeniem trasy, w zasadzie zaczyna się w dowolnym miejscu i kończy w Santiago. Wspomniana wcześniej Droga Francuska (rozpoczynająca się na granicy Francji i Hiszpanii) rozpoczynająca się w Saint-Jean-Pied-de-Port lub Roncesvalles i przechodząca przez miasto León, jak wiele innych zostały z czasem wyszczególnione z całego opcje to Camino Portugués (Droga Portugalska), rozpoczynająca się w Lizbonie (380 mil/610 km), lub czasami w Porto (143 mile/230 km); Camino Primitivo (Szlak Pierwotny) rozpoczynająca się w Oviedo; oraz mniej popularna Camino del Norte (Droga Północna), mniej uczęszczana ze względu na górzysty teren i brak prawdziwych miast do przejścia. Jednak, jak wspomniano, szlak naprawdę zaczyna się od miejsca, w którym Ty czujesz, że tak jest. W przeszłości pielgrzymi szli przecież aż z Polski i krajów Dinarica Wędrówka przez Bałkany to podróż w czasie - Shutterstock Długość: około 2 000 km Punkty początkowe/końcowe: Predjamski Grad, Postojna, Słowenia / Valbona, Albania (biały szlak)Kiedy: maj-listopadCzas przejścia: około trzy-cztery miesiąceTo być może najmłodszy z proponowanych i najmniej opisany, ale niezwykle obiecujący szlak, łączący wszystkie kraje bałkańskie. Prowadzi przez „ostatnie dzikie góry Europy” - Alpy Dynarskie i góry Šar, nie szczędząc przy tym pięknych widoków. To nadal też trochę podróż w czasie przez Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Chorwację, Kosowo, Macedonię, Czarnogórę, Serbię i Słowenię. Główna, mająca ponad 1200 kilometrów, najlepiej przygotowana trasa — biała — łączy najwyższe szczyty gór dynarskich. Niebieska trasa schodzi ku wybrzeżu Adriatyku — szczyty będą tu niższe, ale za to owiewać Cię będzie morska bryza. Zielony szlak, prowadzący przez lasy przygotowywany jest z myślą głównie o rowerzystach, ale pozostałe odcinki też oferują nie tylko piesze wędrówki. Może zboczysz nad rzekę Neretva, Tara czy Una i zrobisz sobie przerwę na rafting?Szlak wybrzeżem WaliiTa wędrówka doskonale oddaje piękno walijskiego wybrzeża — ShutterstockDługość: 870 mil (1,400 km)Punkty początkowe/końcowe: Chepstow/ Queensferry, Walia, Wielka koniec marca-koniec październikaCzas przejścia: trzy miesiąceOtwarty w 2012 roku, Wales Coast Path jest pierwszym szlakiem, który pokrywa całą linię brzegową kraju. Składa się z wielu krótszych ścieżek, które zostały połączone w całość i na nowo oznakowane. Zadbano też o lepszy dostęp z pobliskich miast i przez 11 parków narodowych lub rezerwatów dzikiej przyrody, jedynie w około 20% przez drogi publiczne (a drogi te są zazwyczaj i tak bardzo spokojne, jednopasmowe), szlak ten naprawdę pozwala doświadczyć piękna i dzikości Walii. Biegnie też w pobliżu zabytków takich jak kościoły, ruiny zamków, urokliwe wioski rybackie i tym podobne, więc znajdzie się też coś do przez stolicę Cardiff, brzegiem szerokich zatok, wzdłuż pięknego wybrzeża Pembrokeshire (wypatruj delfinów!), obok gór Snowdonii, miniesz „włoski”, fantazyjny Portmeirion, okrążysz piękną wyspę Anglesey i zakończysz marszem wzdłuż północnego wybrzeża. Na całej trasie znajdują się dogodne kempingi i wiele atrakcji. Trzy miesiące mogą jednak nie wystarczyć!Torres Del Paine, PatagoniaTrekking w Patagonii to marzenie każdego globtrotera - ShutterstockDługość: 76 -135 km zależnie od trasyPunkty początkowe/końcowe: Laguna Amarga/ Las TorresKiedy: grudzień- marzecCzas przejścia: około 8-10 dniTreking w Patagonii to marzenie każdego poszukiwacza przygód. Najpopularniejsze trasy Torres Del Paine to 76-kilometrowa trasa „W” oraz 135-kilometrowa trasa „O” - tak, ich nazwy odzwierciedlają kształty tras. Polecamy zrobić pętlę — czyli opcję „O” - dookoła masywu Torres Del Paine. Wejście na szlak podlega regulacjom, więc nie jest na nim zbyt tłoczno. Określona jest jego przepustowość (80 osób dziennie) oraz kierunek (przeciwny do ruchu wskazówek zegara). Centralny punkt Parku Narodowego Torres Del Paine, czyli słynne trzy skalne wieże jest dostępny z obu tras, które łączą się na pewnym że szlak jest naprawdę na topie wstęp do parku i noclegi warto zarezerwować z wyprzedzeniem. Pamiętaj, że obecnie pętle musisz zacząć w Camp Las Torres i kierować się w stronę Serón. Jako baza wypadowa najlepszym miejscem będzie chilijskie Puerto Natales gdzie nie tylko uzupełnisz zapasy, ale możesz też wypożyczyć niezbędny sprzęt. Nie zapomnij o kremie z filtrem i okularach chroniących przed promieniowaniem UV, które w tej części świata jest bardzo się dobrze, żeby na trasie pozostało Ci jedynie cieszyć się widokami spektakularnych gór, lodowcowych jezior i nieziemskiej to Cape TrackPrzylądek Leeuwin to najbardziej wysunięty na południowy zachód punkt Australii — ShutterstockDługość: 84 mile (135 kilometrów)Punkty startowe/końcowe: Cape Naturaliste/ Cape Leeuwin, Australia ZachodniaKiedy: cały rokCzas przejścia: 6-7 dniW południowo-zachodnim zakątku Australii, około 300 km na południe od Perth, znajduje się wybrzeże Margaret River, na Oceanie Indyjskim. Znajdziesz tam jedną z najpiękniejszych nadmorskich tras pieszych i (przypadek?) jedne z najlepszych winnic w kraju. Nazwa nawiązuje do latarni morskich na dwóch przylądkach, które oznaczają punkty początkowe i końcowe wędrówki, cała trasa znajduje się w parku narodowym, ale jest otwarta dla wszystkich i nie wymaga żadnego pozwolenia. Opłaty czekają Cię tylko za camping (nie możesz rozbijać się na dziko), ale są dość niskie, około 10 dolarów za samo podjęcie tej wędrówki czekają Cię wspaniałe nagrody: co najmniej tydzień wdychania cudownie świeżego powietrza, odwiedzania nieskazitelnych plaż i pól dzikich kwiatów zamieszkałych przez kangury. Do tego trafisz też na nieco ciekawych formacji skalnych i malowniczych wodospadów. Błękitne niebo i orzeźwiająca bryza sprawiają, że jest to jedna z bardziej przyjemnych pieszych eskapad w Australii, a jeśli nie masz ochoty na noszenie namiotu, wzdłuż szlaku znajdują się bardziej komfortowe opcje zakwaterowania: różnego standardu chaty, a nawet czterogwiazdkowe kurorty plażowe. To jakby tych naturalnych „nagród” na szlaku było Dome HikeHalf Dome Hike to nie jest szlak dla ludzi o słabych nerwach i lęku wysokości — Shutterstock Długość: 17 mil (27 kilometrów)Punkty początkowe/końcowe: Park Narodowy Yosemite, Kalifornia, USAKiedy: dostępne tylko w maju - październikuCzas przejścia: 10 - 14 godzinKolejna popularna wycieczka, kolejna, na której liczbę miejsc regulują bilety wstępu, więc kolejna, którą trzeba rezerwować i zaplanować z wyprzedzeniem. Tu rezerwacje wstępu przyznawane są na zasadzie loterii. Dopilnuj terminu na stronie parku, a w kwietniu następnego roku zostaniesz poinformowany, czy Ci się udało. Dostęp do trasy jest też ograniczony fizycznie: stalowe liny i drewniane deski są umieszczane w lecie, a następnie usuwane pod koniec października, co czyni trasę dnia na Half Dome może wejść maksymalnie 300 osób. Trasa jest popularna, ale to trochę jak z wejściem na Giewont — to, że wszyscy to robią, nie znaczy, że jest dla każdego. Czeka Cię 4 800 metrów przewyższenia, a odwodnienie jest najczęstszą przyczyną problemów wśród turystów na szlaku. Nasłonecznienie odkrytego wśród skał szlaku sprawia, że i tak już uciążliwa wędrówka jest jeszcze trudniejsza, ponieważ zaleca się zabranie ze sobą co najmniej czterech do pięciu litrów wody. Choć wspinaczka jest jednodniowa to zupełnie „na lekko” jest nie do zrobienia. To oczywiście jedna z topowych górskich wycieczek w znanym amerykańskim Parku Narodowym Yosemite, ale jeśli już tam dotrzesz, to możesz też wybrać inne szlaki. Wszystkie zapewnią wspaniałe widoki i poczucie LawangW Parku Narodowym Gunung Leuser żyją orangutany sumatrzańskie — ShutterstockDługość: różne Punkty startowe/końcowe: Park Narodowy Gunung Leuser, Sumatra, IndonezjaKiedy: cały rok, ale w grudniu i styczniu jest więcej opadówCzas przejścia: od trzech godzin do pięciu dni, w zależności od pakietuPark Narodowy Gunung Leuser jest chronionym regionem bytowania orangutanów, waranów, makaków, a nawet nosorożców, tygrysów i węży! Bukit Lawang Jungle Trekking prowadzi programy eko-turystyczne i ma w ofercie krótkie np. trzygodzinne wycieczki, przyjazne dla dzieci opcje eksploracji dżungli, po dłuższe wycieczki — do pięciu dni, przez mokradła i gęsty las, przez szczyty zatopione w dżungli, z noclegami co noc w nowym wycieczki zawierają zezwolenia na wejście do parku i przewodnika, a podczas tych dłuższych wędrówek przewodnik opowie Ci o lokalnej kulturze, wskaże rzadkie i lecznicze rośliny oraz przedstawi historię parku i regionu. Dłuższe wędrówki nie oznaczają, że musisz nosić ze sobą cały swój ekwipunek; będą przygotowane dla Ciebie pola namiotowe z namiotem i lokalnym jedzeniem, więc wszystko, co musisz wziąć, to plecak dzienny z wodą, środkiem przeciw owadom, bandażami taki nocny postój znajduje się w okolicy jakiejś atrakcji: punktu widokowego, jeziora, czy rzeki. To oznacza opcje na pływanie, niesamowite zdjęcia i, miejmy nadzieję, nawet wypatrywanie dzikich zwierząt. Biwakowanie z odgłosami dzikiej dżungli wokół to niesamowite doznanie! Sam treking to nie koniec przygód: część drogi powrotnej możesz spłynąć rzeką, na tratwie!Szlak graniczny w górach Harz Długość: 60 mil (97 kilometrów)Punkty początkowe/końcowe: Hornburg/ Tettenborn, NiemcyKiedy: kwiecień-październikCzas przejścia: pięć-sześć dniKończymy prostszą wędrówką przez (stosunkowo) mało wymagający teren puszczy Harz. Szlak biegnie wzdłuż niegdysiejszej linii żelaznej kurtyny; rozległy pas ziemi od Morza Barentsa w północnej Finlandii aż do Morza Czarnego stał się za czasów Związku Radzieckiego rodzajem ziemi niczyjej i był stopniowo odzyskiwany przez jest to trasa uwielbiana zarówno przez rowerzystów, jak i pieszych wędrowców, a ten odcinek szlaku jest połączony z szeregiem drewnianych schronisk, oraz z małymi wioskami po drodze. Zawsze możesz więc gdzieś uzupełnić zapasy, a po długim dniu marszu czekać będzie na Ciebie zimne niemieckie inna nagroda czeka na ciebie jeśli podejmiesz małą grywalizację. Pamiętasz może instytucję książeczki PTTK- owskiej? Tu Harzer Wandernadel prowadzi Cię do interesujących miejsc w regionie, a jeśli podbijesz pieczątkę w 20 z 222 punktów, dostaniesz pamiątkową IslandiaNa islandzkich szlakach rzeki będziesz nie tylko podziwiać, ale też przekraczać w bród - Shutterstock Długość: 54 km (+27 km z kontynuacją Fimmvorduhals)Punkty startowe/końcowe: Landmannalaugar/ PorsmorkKiedy: czerwciec-połowa przejścia: około 4 dni (+ 2 dni)Szlak Laugavegur to najbardziej znana, długodystansowa trasa trekkingowa w południowej Islandii. Często wędrówkę przedłuża się też na szlak Fimmvorduhals (dodatkowe 27 kilometrów długości), który zaczyna się na południowym krańcu Laugavegur i prowadzi niemal do samego Atlantyku. Obie trasy prowadzą przez wulkaniczny interior (wnętrze), a więc sięgają do serca tej wulkanicznej wyspy, a więc pozwalają doświadczyć wszystkich niemal typów islandzkiego więc góry mieniące się tęczowo dzięki związkom siarki, lodowce i pola zastygłej lawy, otwarte przestrzenie z tundrową niską roślinnością. Szlak nie jest zbyt wymagający, ale kiedy uświadomisz sobie, że najmłodsze kratery powstały tam podczas erupcji wulkanu Eyjafjallajökull w 2010 roku serce zaczyna bić nieco wskazówka: na starcie w Landmannalaugar można rozgrzać się w gorących źródłach!Bonus: Główny Szlak Beskidzki im. Kazimierza Sosnowskiego,Na tej liście mogłoby znaleźć się jeszcze kilka tras z całego świata np. Kalalau Trail na Hawajach, Te Araroa czy któryś z nowozelandzkich Great Walks, albo popularny Tour Du Mont Blanc. W zestawieniu brakowało nam jednak polskiego akcentu. Trekking w Beskidach zimą - ShutterstockDługość: 517 kilometrówPunkty początkowe/końcowe: Ustronie/WołosateKiedy: kwiecień-październikCzas przejścia: 3-4 tygodnie Główny Szlak Beskidzki to ponad 500 km szlak łączący pasma górskie południowo-wschodniej Polski. Formalnie zaczyna się w Ustroniu, a kończy w Bieszczadach. Jednak dość popularne jest pokonywanie go z Wołosatego w kierunku Beskidów. Na całej długości, przez Beskid Śląski, Żywiecki i Makowski, Gorce, Beskid Sądecki, Niski i Bieszczady prowadzi nas oznaczenie czerwone. Choć to wszystko nie są bardzo wysokie góry, a na szlaku znajdziemy schroniska, więc własny namiot nie jest konieczny to długość trasy i zmiany pogody w polskich górach mogą dać w kość. Kto Ci jednak zabroni podzielić tę trasę na krótsze etapy i zaplanować sobie długie weekendy na szlaku?Czy podobał Ci się ten artykuł? Po więcej inspiracji podróżniczych zapraszamy na Stories. Wokół króla Alp Tour du Mont Blanc, powszechnie znany jako TMB, to jeden z najpopularniejszych długodystansowych szlaków w Europie. Wszyscy znają Mont Blanc – najwyższą górę Europy Zachodniej (4,808 m przyciągającą co roku tysiące turystów. Pierwsze udane wejście, należące do Jacquesa Balmata i Michaela Paccarda, miało miejsce 8 sierpnia 1786 roku, powodując znaczący rozkwit alpinizmu. TMB okrąża cały masyw, pokonując dystans około 165 kilometrów na terytorium Szwajcarii, Włoch i Francji. W zależności wybranych wariantów trasy, dobrze jest przygotować nogi na trochę więcej. W moim przypadku było to ponad 180 kilometrów, ale kilkukrotnie wybierałem dłuższą i trudniejszą drogę do celu. Podążając trasą klasyczną, najwyższy punkt osiąga się na przełęczy Grand Col Ferret (2,537 m Jest ona również granicą między Włochami a Szwajcarią. Niektóre warianty prowadzą wędrowców jeszcze wyżej. Na przykład, Col des Fours lub Fenetre d’Arpette leżą na wysokości m Fenetre d’Arpette, Szwajcaria Przejście TMB przewijało się w moich planach, odkąd ukończyłem kilka długodystansowych szlaków w Nowej Zelandii. Totalnie się zachwyciłem takim spędzaniem czasu. Plany na 2020 rok były jednak niestety kilkukrotnie modyfikowane. Miało być Camino de Santiago (Droga Francuska) w Hiszpanii, ale ostatecznie był Główny Szlak Sudecki w Polsce (440 km). Potem znowu miało być Camino, ale liczba zakażeń COVID-19 w Hiszpanii ponownie zaczęła rosnąć. Do trzech razy sztuka? Być może. Tymczasem , moje myśli zwróciły się w kierunku Alp. Tour Monte Rosa, Tour Matterhorn i Walker’s Haute Route – wszystkie te szlaki były kandydatami do przejścia. Nie mając wcześniejszego doświadczeń w tym regionie, wybrałem Tour du Mont Blanc jako najpopularniejszy i prawdopodobnie najłatwiejszy z nich. Alpy widziane z pokładu samolotu Nadszedł czas rezerwacji lotu w jedną stronę do Genewy. Nie wiedziałem jeszcze, na co przyjedzie czas po TMB, dlatego lepiej było nie wybierać konkretnej daty powrotu. Byłam pewny, że wystarczy czasu na przemyślenie i zaplanowanie kolejnych kroków podczas wędrówki lub odpoczynku w namiocie! Kiedy jechać? Najlepszym okresem (i najbardziej popularnym) na przejście TMB jest zdecydowanie lato, a dokładniej lipiec – sierpień. Czerwiec i wrzesień również mogą być ciekawą opcją, ale pogoda będzie zdecydowanie bardziej nieprzewidywalna, a na wyższych wysokościach może pojawić się sporo śniegu. Zgodnie czy przeciwnie do ruchu wskazówek zegara? Zdecydowałem się podążać w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, zaczynając i kończąc w Les Houches. Jest to zdecydowanie najbardziej popularna opcja. Nie sądzę jednak, aby wybrany kierunek jakkolwiek wpływał na atrakcyjność tego szlaku. Pierwszy dzień na TMB Idąc w kierunku przeciwnym do ruchy wskazówek zegara, łatwiej będzie Ci nawiązywać znajomości, ponieważ codziennie widzisz te same twarze. Z kolei w drugą stronę, trasa będzie w większości pusta w godzinach porannych, dopóki nie spotkasz licznych grup idących z naprzeciwka. To daje szansę na cieszenie się bardziej spokojną atmosferą. Nie mam nic przeciwko innym turystom wokół mnie, ale każdy ma własną preferencje co do przebywania na łonie natury. Wędrując zgodnie z ruchem wskazówek zegara (czyli mniej popularną wersją), zaleca się rozpoczęcie w innym miejscu niż Les Houches, aby uniknąć trudnego 1500 metrowego podejścia do Le Brevent już pierwszego dnia, kiedy Twoje ciało może nadal nie być przyzwyczajone do ciężkiego plecaka i zwiększonego wysiłku fizycznego. Doskonale pamiętam ten etap i nietęgie miny mozolnie idących pod górę wędrowców. Rozważ rozpoczęcie TMB w Argentiere, Champex lub Courmayeur. Gdzie nocować? Jeśli masz głębokie kieszenie, opcji jest mnóstwo 🙂 Kwatery prywatne, hotele, schroniska. Ja zabrałem namiot i spałem w nim każdej nocy. Oczywiście była to najbardziej budżetowa wersja, ale szczerze mówiąc nie wyobrażam sobie takiej wędrówki bez namiotu. To sprawia, że całe doświadczenie jest po prostu kompletne. Ostatniego dnia rozbiłem namiot obok Refuge la Flegere i postanowiłem zafundować sobie porządną kolację. Jedzenie było dobre, rozmowa z innymi wędrowcami była przyjemna, ale czułem się szczęśliwy, gdy wróciłem do namiotu zaraz po posiłku. By znaleźć własny spokój i rytm. Co więcej, nie musiałem martwić się o żadne rezerwacje. Docierałem na kemping i znajdowałem dogodne dla siebie miejsce. Wszystkie inne opcje, zwłaszcza schroniska, wymagają rezerwacji z dużym wyprzedzeniem, szczególnie w czasach COVID-19 razy, kiedy liczba miejsc jest jeszcze bardziej ograniczona. Bezpłatny kemping w pobliżu Refuge la Flegere Strona bardzo ułatwia planowanie. Wybierając miejsce, z którego ruszasz w danym dniu, zobaczysz listę miejsc noclegowych po drodze, w tym odległość jaka będzie do pokonania. Super rozwiązanie! Miejsca noclegowe, z których korzystałem: Chamonix – Camping Les ArrolesLes Contamines – Camping Le PontetLes Chapieux – darmowy kemping obok informacji turystycznejCourmayeur – Hobo Camping (aby tu dotrzeć, skorzystaj z darmowego autobusu do Val Vani)Arp Nouva – Camping Grandes Jorasses (aby tu dotrzeć, skorzystaj z darmowego autobusu do Val Ferret)La Fouly – Camping des GlaciersChampex – Camping Les RocaillesTrient – Camping La PeutyLe Flegere – darmowy kemping przy jeziorze (spytaj obsługi schroniska) Alternatyw jest wiele i kilka z nich wymienię w osobnych artykułach poświęconych konkretnym etapom. Rozbijanie namiotu na dziko jest niewskazane lub zabronione w zależności od kraju. Nie zdecydowałem się na to, więc nie mam wiele do powiedzenia w tym temacie. We Włoszech obozowanie jest dozwolone na wysokości powyżej 2500 m W Szwajcarii jest to zabronione, a we Francji nikt tak naprawdę nie wie, jakie są zasady i zwykle jest to tolerowane. Najbezpieczniej jest rozbić namiot o zachodzie słońca i zwinąć się o świcie. Oczywiście, nie pozostawiając nic za sobą. Co spakować? Większość mojego plecaka wypełniona była sprzętem kempingowym. Do tego trochę ciuchów i oczywiście jedzenie 🙂 Poniżej lista rzeczy: Namiot – MSR Elixir 2-Person Lightweight Backpacking TentMata – Sea to Summit Comfort Light InsulatedŚpiwór – mój zapewnia komfort spania przy temperaturze nawet ok. 0 C, ale należe do osób lubiących ciepło. Na TMW w miesiącach letnich, śpiwory z poziomem komfortu 10 C też dadzą poduszkaKuchenka i menażka turystyczna – MSR Trail Mini Duo Cook SetKubekPlastikowe sztućceOstry składany nóżZapalniczkaLatarka Ubrania: Koszulki (najlepiej 2, szybkoschnące)Koszulka z długim rękawemBluza / sweterKurtka przeciwdeszczowaDługie spodnieKrótkie spodenkiButy trekkingoweSkarpety i majtki (2-3 pary)Sandały (korzystałem z tych marki KEEN i były wspaniałe do poruszania się po kempingach)Klapki Inne: Lekki i szybkoschnący ręcznikKije trekkingowe (bardzo pomocne!)Tableki przeciwbóloweKosmetykiChusteczki nawilżaneWorek na śmieciPlastry na odciski i pęcherze (np. Compeed)Okulary przeciwsłoneczneKrem z filtrem UV Opcjonalnie: Bielizna termoaktywna – nie było aż tak zimno, żebym musiał jej użyć, ale miałem szczęście do pogody. Jeśli Twój śpiwór nie jest bardzo ciepły, może się przydać do typu buff – jeśli jest wietrznie, można założyć ją na głowę. Nosiłem ją również na nadgarstku by ocierać pot z czoła 🙂Filtr do uzdatniania wody – nie przydał mi się ani razu, aczkolwiek mam go ze sobą na każdym dłuższym trekkingu “na wszelki wypadek”. Pranie robiłem prawie codziennie, a następnego dnia mój plecak wyglądał jak choinka ze skarpetkami jako dekoracjami. Był to jednak jedyny sposób, aby je wysuszyć. Jeśli chodzi o jedzenie, po drodze można uzupełniać zapasy, więc nie ma potrzeby nosić zbyt wiele. Zwykle miałem zapas jedzenia na 2 dni, na wypadek nagłego załamania pogody lub wymuszonego postoju z innych przyczyn. Poniżej przykłady, co zwykle jem na szlaku: Śniadanie: Chleb z dżemem, miodem lub masłem orzechowymPłatki lub owsianka błyskawiczna z rodzynkami HerbatnikiMleko w proszkuBananyKawa lub herbata Obiad: ChlebSerSalamiKiełbaski / kabanosyZupki błyskawiczneKawa lub herbata Kolacja: Ryż lub makaron błyskawicznyTuńczyk lub kurczach w puszceZupki błyskawiczneDanie liofilizowaneKawa lub herbata Przekąski: CzekoladaBatony z musliHerbatnikiOrzechy Jak dojechać? Większość turystów przylatuje do Genewy i kontynuuje podróż autobusem do Chamonix. Zrobiłem dokładnie tak samo. Zarezerwowałem miejsce w busie firmy Mountain Drop-Offs, co kosztowało mnie 40 EUR. Tak się złożyło, że byłem jedynym pasażerem – idealnie w czasach COVID-19. Znalezienie ich stanowiska na lotnisku było bardzo proste, a trochę ponad godzinę później byłem już na kempingu w Chamonix. W drodze powrotnej skorzystałem z usług BlaBlaBus. Transfer trwał trochę dłużej, ale był znacznie tańszy (około 22-25 EUR). Podróż pociągiem też jest możliwa, ale znacznie bardziej skomplikowana i zwykle wymaga dwukrotnej przesiadki. Oznaczenia szlaku Budżet W sumie wydałem ok. 300 EUR, zaczynając od dnia 0 po przyjeździe do Chamonix, kiedy kupiłem butlę z gazem, zapalniczkę, sznurowadła i trochę jedzenia. Do tego należy doliczyć bilet lotniczy i transport z lotniska w Genewie. Najdroższe były kempingi w Szwajcarii: ok. 17-22 EUR za noc. Wyjątkiem był La Peuty za jedyne 6 EUR, ale warunki bardzo podstawowe (co nie znaczy, że nie wystarczające). We Francji rozstawienie namiotu kosztowało zwykle 10-12 EUR, a we Włoszech 12-15 EUR za noc. Wszystkie inne koszty związane były głównie z jedzeniem. Spaghetti bolognese, pizza, panini, burger, a nawet McDonald’s po powrocie do Chamonix 🙂 Mimo, że zaopatrywałem się głównie w supermarketach i gotowałem samemu, posiłki w schroniskach kuszą. Kuszą nawet bardziej kiedy jesteśmy zmęczeni, więc kilkukrotnie uległem. Mój plan trekkingu: Ukończenie szlaku zajęło mi 9 dni. Wybrałem kilka trudniejszych wariantów, przez co trasa była nieco różniła się od standardowej. Niektórzy pokonują ją szybciej, inni wolniej. Nie ma to absolutnie żadnego znaczenia. Nie śpiesz się. Podziwiaj widoki i obcuj z przyrodą. Planowałem zrobić sobie dzień wolny, kiedy pogoda się popsuje i będzie deszczowo, ale nigdy do tego nie doszło, więc każdego dnia spałem w innym miejscu 🙂 Nie było sensu marnować tak doskonałych warunków pogodowych! Dzień 1: Les Houches – Les Contamines (przez Refuge de Miage)Dzień 2: Les Contamines – Les ChapieuxDzień 3: Les Chapieux – Courmayeur (przez Refugio Maison Vieille)Dzień 4: Courmayeur – Arp Nouva (przez Col Sapin)Dzień 5: Arp Nouva – La FoulyDzień 6: La Fouly – ChampexDzień 7: Champex – Trient (przez Fenettre d’Arpette)Dzień 8: Trient – La Flegere (przez Lac Blanc)Dzień 9: La Flegere – Les Houches Col de la Seigne – granica między Francją a Włochami Podsumowanie Tour du Mont Blanc jest absolutnie niesamowitym szlakiem. Właściwie to pierwszy szlak, który czuje że mógłbym przejść jeszcze raz i to natychmiast. Planowanie etapów, podziwianie spektakularnych alpejskich krajobrazów oraz uczucie satysfakcji z dotarcia na kemping. Rozbijanie namiotu, przygotowywanie obiadu na kuchence turystycznej. Wszystko to z dala od codziennej rutyny. Wiedząc, że następny dzień przyniesie jeszcze więcej pozytywnych wspomnień. Trudno opisać to o czym się myśli ostatniego dnia. Z jednej strony ostatnie kilometry do Les Houches pokonywałem bardzo zmęczony. Z drugiej jednak, nie mogłem przestać się uśmiechać, wspominając przygotowania, lot do Genewy, bus do Chamonix i wszystko czego doświadczyłem. Przygoda dobiegła końca, ale cóż to była za przygoda! Jeśli jesteś entuzjastą pieszych wędrówek i myślisz o szlaku długodystansowym w Alpach, TMB Cię nie zawiedzie. Zrób to teraz, nie odkładaj planów na później, bo później może nigdy nie nadejść. Wspomnienia pozostaną z Tobą na zawsze. Masz pytania? Zadaj je w komentarzu 🙂 Haute Route to nazwa 180-km szlaku łączącego dwa tradycyjne alpejskie kurorty, francuskie Chamonix ze szwajcarskim Zermatt. Haute Route to jeden z najbardziej znanych szlaków górskich na świecie i umożliwia wędrówkę spod Mont Blanc aż do podnóża Matterhornu. Trasa została wymyślona już w dziewiętnastego wieku, a wraz z rozwojem narciarstwa opracowano także jej zimową wersję. Pokonanie trasy pieszo zajmuje zwykle 14 dni, a wersji skiturowej 7 dni. Oryginalny Haute Route prowadzi terenami wybitnie wysokogórskimi i przekracza największe alpejskie lodowce. Tym samym wymaga od turystów noszenia liny do asekuracji, raków, itp. Nie każdy wędrowiec posiada taki sprzęt i doświadczenie wysokogórskie, dlatego z czasem powstała wersja alternatywna szlaku, prowadząca przez równie spektakularne tereny, ale omijająca lodowce. Szlak alternatywny jest dzisiaj szerzej znany jest Walkers Haute Route. Natomiast pierwotna wersja trasy jest określana jako „Alpine Haute Route” albo „High Level Haute Route”. Oczywiście obie trasy mają dużo alternatywnych wariantów. W efekcie nazewnictwo bywa mylone i powszechnie nazwy używane są naprzemiennie albo wręcz błędnie. Naszym marzeniem było przejść Walkers Haute Route. Trasa jest regularnie wymieniana w większości zestawień najpiękniejszych trekkingów świata. Pokonanie 180 km trasy zajmuje 14 dni, wymaga pokonania dziewięciu wybitnych alpejskich przełęczy, z których osiem osiąga wysokość 2679-2965 metrów (tylko najniższa Col de Balme ma 2204 metrów). 22 sierpnia 2013, uzbrojeni w dwa tygodnie urlopu, stawiliśmy się w Chamonix. Zapraszamy do obejrzenia relacji zdjęciowej z naszej wędrówki. Trasa naszej 11-dniowej wędrówki po Haute Route na przełomie sierpnia/września 2013. Dojechaliśmy do Chamonix z lotniska w Genewie. Z naszego pola namiotowego było dobrze widać lodowiec de Bionnassay spływający z Dome du Gautier (4304 m). Szczyt Aiguille du Midi (3842 m) widziany z Chamonix (1035 m). Szczyt jest tak wysoko, że trzeba zadzierać głowę bardziej niż pod południową ścianą Lhotse! Na Aiguille du Midi wjechaliśmy kolejką linową. Wjazd na górę jest bardzo drogi, kosztuje bowiem aż 60 EUR, lecz trzeba przyznać, że jest wart każdej złotówki. Widoki z Aiguille du Midi zapierają dech w piersiach. Przy bezchmurnej pogodzie ze szczytu rozpościera się jedna z najlepszych panoram górskich na świecie. Szczyt w tle to Mont Blanc (4810 m). Widok z Aiguille du Midi na znajdujące się prawie trzy tysiące metrów (!) niżej Chamonix. Widoki z Aiguille du Midi na czterotysięczne baszty rozsiane wokół Mont Blanc. Aiguille du Plan (3673 m) i tysiącmetrowa ściana opadająca w kierunku Chamonix. Ze środkowej stacji kolejki Aiguille di Midi można w dwie godziny dotrzeć szlakiem o nazwie „Grand Balcon Nord” do lodowca Mer de Glace (franc. Morze Lodu). W wyniku globalnego ocieplenia lodowiec znika w zatrważającym tempie i trudno mówić dzisiaj o morzu lodu, ale nadal jest to najdłuższy lodowiec we Francji. Pierwszego dnia tylko pada i pada… Zamiast widoków z Le Flegere/Lac Blanc, widzimy tylko mgłę i mokniemy do suchej nitki. Tego dnia pokonujemy spory odcinek i na wieczór docieramy do wioski Le Tour. Rezygnujemy ze spania w namiocie i suszymy się w gite de etape. Dzień drugi wędrówki, etap z Le Tour do Col de la Forclaz. Przy dobrej pogodzie z Col de Balme rozpościera się panorama sięgająca Mont Blanc, a my mieliśmy pogodę… no cóż, jaka była, widać na zdjęciu. Dochodzimy do Le Peuty już w lepszej pogodzie. Pole namiotowe na przełęczy Col de la Forclaz okazuje się być obskurne. Decydujemy się kontynuować wędrówkę w kierunku Alp Bovine i rozbijamy się na dziko na łące. Oprócz nas – żadnych innych turystów. Dzień trzeci. Widoki z Alp Bovine (1987 m) w kierunku Martigny. Wędrujemy zielonymi wzgórzami w kierunku Champex. Widoki ze szlaku z Champex do Sembrancher – na zdjęciu Val d’ Entremont. Na szlaku z Champex do Sembrancher. Na wieczór docieramy do najniższego punktu całej trasy, miasteczka Sembrancher na wysokości 717 m. Okazuje się, że pole namiotowe w Sembrancher już nie istnieje. Łapiemy autostop do wioski Bagnes. Jak widać, życie kulturalne w Bagnes kwitnie. Dzień czwarty. Pogoda znowu się psuje. Tego dnia czeka nas jedno z bardziej nużących podejść na całej trasie, z Le Chable do Cabane du Mont Fort (1600 metrów w pionie). Szlak wiedzie przez tereny narciarskie kurortu Verbier. W złej pogodzie brakuje nam motywacji do wędrówki pod wyciągami. Wciągamy się gondolą do Les Ruinettes (2150 m) i stamtąd pokonujemy tylko półtoragodzinny odcinek do Cabane du Mont Fort. Schronisko Cabane du Mont Fort (2457 m). Resztę dnia spędzamy na suszeniu rzeczy, piciu ciepłej herbaty i obserwowaniu deszczu zza szyby. Piąty dzień. Pogoda znowu robi się taka, jaka powinna być na wakacjach. Pod nami trasa dnia poprzedniego (nartostrady Verbier). Na takie widoki czekaliśmy na Walkers Haute Route! Na zdjęciu Bogna i Grand Combin (4135 m). Do dziś to jedno z naszych ulubionych zdjęć. Kozice na ścieżce Sentier des Chamois. Poza do zdjęcia. Stado było bardzo fotogeniczne. Pokonaliśmy już pierwszą tego dnia przełęcz Col Termin (2679 m). Druga przełęcz to Col de la Louvie (2921 m), tutaj przed nami na zdjęciu. Po przekroczeniu Col de la Louvie, szlak wiedzie przez moreny lodowca Grand Desert. Łatwo w tym terenie zgubić szlak podczas mgły. Widok z trzeciej przełęczy tego dnia – Col de Prafleuri (2965 m). Gdzieś w dole znajduje się meta tego odcinka, czyli schronisko de Prafleuri. Tereny wokół Cabane de Prafleuri są mało malownicze, gdyż cała okolica to dawna kopalnia odkrywkowa. Zrezygnowaliśmy z noclegu w mało inspirującym otoczeniu Cabane de Prafleuri i w poszukiwaniu ładnego miejsca na nocleg przekroczyliśmy czwartą, i ostatnią tego dnia przełęcz (Col des Roux, 2804 m). Na zdjęciu Lac de Dix. Decyzja o kontynuowaniu wędrówki była świetna. Trafiliśmy do chatki Cabane des Ecoulaies, którą mieliśmy tylko dla siebie! Cabane des Ecoulaies (2575 m) Szósty dzień wędrówki. Przyjemnie wędrowało się godzinę po płaskim, niestety teraz już tylko do góry. Na zdjęciu Lac des Dix. Dopiero po powrocie do Polski dowiedzieliśmy się, że sztuczne jezioro Lac de Dix odgradza piąta najwyższa tama na świecie, tzw. Grande Dixence Dam. Tama ta ma 285 metrów wysokości (najwyższa chińska Jinping-I jest tylko dwadzieścia metrów wyższa). Widoki w kierunku La Luette i lodowca Lendarey. Mozolne podejście przez moreny lodowcowe na Col de Riedmatten (2919 m). Żądni adrenaliny wędrowcy mogą wybrać alternatywną drogę przez przełęcz Pas de Chevres (2855 m). Odradzamy jednak przy wędrówce z dużymi plecakami! Kolejna kozica na trasie. Tak długo stała nieruchomo, że przez moment zastanawialiśmy się, czy to nie przypadkiem pomnik kozicy, a nie żywe zwierzę. Col de Riedmatten (2919 m). Podejście było wyjątkowo strome. W dole moreny lodowca Cheilon. Zejście z Col de Riedmatten w kierunku Arolli. Widoki na Glacier de Tsijiore Nouve. Nad lodowcem szczyt Pigne de Arolla (3796 m). Wędrujemy w dół doliny do Arolli. Na okolicznych szczytach niewielkie nawisy. Zejście do Arolli, na środku zdjęcia prawdopodobnie Mont Collon (3637 m), w oddali po lewej prawdopodobnie Punta Sud (3668 m). W drodze do Arolli. Jesteśmy już od tygodnia na trasie! Ruszamy z Le Sage do Col du Tsate. To „zaledwie” 1300 metrów podejścia, w sam raz na dobry początek dnia. Na zdjęciu przysiółek Motau. Mozolna wspinaczka na Col du Tsate. W dolinie widać odcinek z Arolla do La Sage (te kilkanaście kilometrów podjechaliśmy dzień wcześniej autobusem). Widoki na południe z podejścia na Col du Tsate. Po lewej Dente Blanche (4358 m). Col du Tsate (2868 m) pokonana! Schodzimy do szmaragdowego jeziora Lac de Moiry. Lodowiec de Moiry, w górnej lewej części zdjęcia widać schronisko Cabane de Moiry. Lac de Moiry. Niestety, tama tego jeziora ma tylko 148 metrów wysokości (187. miejsce co do wysokości na świecie) Z bliska Lac de Moiry zmienia kolor i nie jest już takie szmaragdowe. Widoki na Lac de Moiry i zbocza Sex de Marinda z podejścia na przełęcz Sorebois (2847 m). Na zejściu do Zinal. Na polu namiotowym w Zinal. Spotkaliśmy Michelle i Adama z Thirsk już czwarty dzień z rzędu. Ósmy dzień wędrówki. Pniemy się z Zinal (1675 m) na przełęcz Forcletta (2874 m). W dole wioska Zinal, w której zaczynaliśmy ten odcinek. W oddali centralnie Gabelhorn (4073 m), z lewej Zinalrothorn (4221 m). Więcej zdjęć z tego dnia nie ma, bo złapała mnie gorączka. Dziewiąty dzień na trasie. Po noclegu w schronisku w Gruben, gorączka odpuściła. Już bez problemów wdrapaliśmy się na przełęcz Augstbordpass (2874 m). Bogna na zejściu z Augstbordpass. Tego dnia trasa wiodła w dół… z 2874 m do 1127 m (1700 metrów zejścia). Mattertal, czyli dolina na końcu której leży Zermatt. Problem polega na tym, że szlak do Zermatt trawersuje lewą stronę doliny na wysokości dwóch tysięcy metrów. My byliśmy po prawej stronie doliny na wysokości dwa i pół tysiąca metrów. St. Niklaus leży na 1100 m. Przydałaby się paralotnia albo tyrolka… Widoki w kierunku trzytysięczników pomiędzy Brig a Andermatt (Blinnenhorn? Hohsandhorn? Ofenhorn?). Malowniczy przysiółek Jungen (1955 m) na zejściu z Augstbordpass. W celu poratowania kolan zdecydowaliśmy się na przejażdżkę wioskową gondolą z Jungen do St. Niklaus. Na zdjęciu górna stacja gondoli (do każdego z dwóch wagoników wchodzą cztery osoby). Kolejka jest wiekowa, lecz mimo to służy jako jedyne połączenie wioski ze światem. Nocleg w Gasenried. Zdecydowaliśmy się na dormitorium jedynego w wiosce Hotelu Alpenrosli, ale dla po tylu noclegach pod namiotem z przyzwyczajenia gotowaliśmy na kocherze na ulicy. Dziesiąty dzień. Na drogowskazach zaczyna nieśmiało pokazywać się Zermatt, czyli nasz punkt docelowy. Widoki na północ dopisują (Alpy Berneńskie). Jungfrau, Mönch, Eiger – wszystkie zaledwie 40 km od nas. Widoki na południe dopisują również (Weisshorn 4506 m). W stronę odwrotną niż Zermatt każe nam iść nas Św. Bernard, patron Europaweg. Mimo jego nakazu nie decydujemy się zawrócić do Chamonix i kontynuujemy wędrówkę do Zermatt. Z prawej Weisshorn (4506 m). Z lewej pierwszy raz widzimy Matterhorn! Europaweg to jeden ze słynniejszych szlaków pieszych w Europie. Szlak jest dosłownie wyrwany górom, część ścieżek była wysadzana w skale. Europaweg otwarto w 1997 roku i od tamtej pory w zasadzie co roku któryś z odcinków jest zamykany z powodu lawin kamiennych, które całkowicie niszczą trasę. Na Europaweg cała trasa wygląda mniej-więcej jak na tym zdjęciu. Bogna po prawej. Przekraczamy rumosze skalne na Europaweg. W takich żlebach realnym zagrożeniem są lawiny kamienne. Wędrując po półkach skalnych Europaweg. Na Europaweg. Mosty wiszące na Europaweg. Najdłuższy most wiszący na Europaweg. Niestety za Europahutte szlak był zamknięty i musieliśmy zejść w dół doliny do Randy. Zermatt czuć już nosem, powoli udziela nam się euforia. Tutaj: w Tasch, czyli w wiosce-parkingu przed Zermatt. Ostatni odcinek trasy: trochę mniej malowniczy niż wcześniejsze, czyli wędrówka wzdłuż torów kolejki Tasch – Zermatt. Po jedenastu dniach wędrówki docieramy do Zermatt! Zermatt to jeden z najbardziej eleganckich kurortów w Alpach. Mimo wszystko na Haute Route podobało nam się dużo bardziej. Gdzie nie usiąść, tam piękny widok na Matterhorn. Bogna i Radek i Matterhorn Matterhorn to zdecydowanie najpiękniejsze 4478 metrów skały w całych Alpach. Dziękujemy za lekturę i zachęcamy Was do wyruszenia na Wasze własne Haute Route! Tour du Mont Blanc to 170-kilometrowy szlak okrążający masyw Mont Blanc. Wędrówka nim to podróż przez fantastyczną scenerię w sercu najwyższych gór Europy. Podczas moich wcześniejszych wejść na Mont Blanc i w trakcie obecnego trawersu Alp, miałem okazję poznać tę niezwykłą trasę. Choć najwyższy szczyt Alp jest popularnym celem, wejście na Mont Blanc to wyzwanie nie dla każdego. Powyżej 4000 metrów konieczna jest znajomość zasad asekuracji i aklimatyzacji oraz właściwe wyposażenie. Jednak już kilkanaście kilometrów od wierzchołka przebiega szlak dostępny dla każdego, kto chce posmakować wysokogórskiej przygody. To szlak wokół Mont Blanc (Tour du Mont Blanc, w skrócie – TMB), kilkudniowa wędrówka we wspaniałym otoczeniu, z widokiem na najwyższe szczyty kontynentu. Liczy 170 kilometrów, podczas których pokonasz sumę 10 000 metrów podejść. Masyw Grandes Jorasses (fot. autor) Dla kogo jest szlak Tour du Mont Blanc? Dla każdego, kto jest sprawnym fizycznie turystą. Aby przejść Tour du Mont Blanc nie musisz być atletą. Szlak przebiega co prawda u stóp olbrzymich masywów, ale sam w sobie jest po prostu wędrówką – aczkolwiek wymagającą. Dzienne różnice wysokości sięgają znacznie ponad 1000 metrów, będziesz więc podchodzić i schodzić długi czas. Nie potrzebujesz natomiast żadnych umiejętności wspinaczkowych ani sprzętu koniecznego np. na lodowce czy via-ferraty. TMB to nie Orla Perć. Szlak można przejść w terminie czerwiec – wrzesień, jednak początek sezonu polecam raczej osobom doświadczonym. TMB jest wówczas pusty, ale w wyższych partiach ścieżki zalegają wciąż stare płaty śniegu, a na zboczach utrzymuje się lód. W takich warunkach marsz może wymagać raków i czekana. Z drugiej strony – to właśnie początek alpejskiego lata jest momentem, w którym przyroda budzi się do życia, a alpejskie łąki zakwitają oszałamiającymi kolorami. Lipiec i sierpień to czas największej frekwencji na tym szlaku, zaś wrzesień, z chłodniejszą aurą, jest najlepszym okresem dla ceniących samotność. Pamiętaj o jeszcze jednym drobiazgu: każdego roku, w ostatnich dniach sierpnia, spotkasz na niektórych odcinkach szlaku uczestników Ultra Trail du Mont Blanc, słynnego ultramaratonu wokół Białej Góry. Warto zachować wtedy czujność i mieć na względzie biegnących zawodników. Przebieg szlaku Klasyczny Tour de Mont Blanc to pętla, która zaczyna się i kończy we Francji, w miejscowości Les Houches. To także punkt startu na szczyt Mont Blanc i popularna miejscowość obok Chamonix. Całość szlaku przechodzi się w ciągu 7-11 dni, choć przyznaję, że jako osoba nie ogarnięta pasją zwiedzania wolę wydłużyć dzień marszu i nocować w górach. Mój TMB liczy więc około 6 dni, choć rozumiem też turystów, lubiących leniwe dni oraz wieczory w schronach lub pensjonatach, przy kieliszku wina i lokalnym jedzeniu. TMB może być fascynującym doświadczeniem kulinarno-kulturalnym i nie warto zamieniać go w wyścig. Dla osoby wędrującej z własnym sprzętem oraz jedzeniem i biwakującej poza schroniskami, godny polecenia jest wariant 7-dniowy. Dolina Courmayeur przed burzą (fot. autor) TMB prowadzi przez 3 kraje (Francję, Włochy i Szwajcarię), choć ich granice są obecnie tylko liniami na mapach. Mija też kilka miejscowości (Les Houches, Les Contamines, Courmayer, Argentiere i kilka mniejszych), posiada więc dobrą bazę noclegową oraz dostęp do lokalnego transportu i sklepów. Głównym punktem komunikacyjnym jest francuskie Chamonix, skąd bardzo szybko dotrzesz na początek szlaku. Szlak przecina kilka wysokich przełęczy. Najwyższe miejsca to: francuska przełęcz Col des Fours i szwajcarska Fenêtre d’Arpette, obydwie wysokie na 2665 metrów. To tyle, co tatrzański Gerlach, a więc (na szczęście) zbyt mało, by obawiać się choroby wysokościowej. TMB posiada odnogi i warianty. Część z nich prowadzi w trudniejszy teren, nie wymagający może wspinania, ale z pewnością doświadczenia w terenie skalnym. Są też opcje łatwiejsze, omijające kilka wymagających odcinków, poprowadzone na mniejszej wysokości. Burza (fot. autor) Rzecz ciekawa: na pewnych odcinkach TMB posiada wspólny przebieg z kilkoma ważnymi szlakami alpejskimi. To przede wszystkim Via Alpina, moja obecna trasa z Monako do Triestu, licząca 2630 km przez gór. To też szlak GR5, prowadzący z Morza Północnego nad Śródziemne. I wreszcie Haute Route, klasyczny szlak łączący francuskie Chamonix ze szwajcarskim Zermatt. Oznakowanie i nawigacja Szlak Tour du Mont Blanc posiada jeden główny przebieg oraz drobne warianty. Zasadnicza ścieżka jest bardzo dobrze oznakowana i regularnie odwiedzana. W istocie jest to jeden z najpopularniejszych szlaków Europy, choć nazywanie go długodystansowym uważam za przesadę – przy całej Via Alpinie jest jedynie niewielkim kółkiem. Jego przebieg jest czytelny i nawet przy kiepskiej pogodzie nie miałem trudności z odnalezieniem trasy. Całość oznakowana jest żółtymi znakami zawierającymi litery „TMB”, dodatkowo przebieg ścieżki wskazują oznaczenia biało-czerwono-białe, wskazujące główny wariant. Mimo to na szlak warto (bardzo warto!) zabrać mapy. Całość TMB obejmują 2 francuskie arkusze wydawnictwa IGN: Top 25 3630OT oraz Top 25 3531ET. Ich skala, 1:25 000, gwarantuje wysoką szczegółowość. Jeśli poszukujesz klasycznego przewodnika, pierwszym wyborem będzie zazwyczaj książka „The Tour of Mont Blanc: Complete Two-Way Trekking Guide” Keva Reynoldsa. Zawiera wszystkie informacje niezbędne w drodze i ma tylko jeden minus: jak wszystkie przewodniki wydawnictwa Cicerone ma bardzo ciężki papier. Gdzie nocować? Budżetowy turysta może przerazić się widząc ceny w alpejskich schroniskach. 50-70 euro za noc (cóż z tego, że ze śniadaniem) to wydatek dobry, gdy świętuje się zejście z gór pod koniec wyprawy. Ale codziennie? Brrr. Ja sam korzystam z nich rzadko, gdyż straszliwie naciągnęłyby budżet mojej 3-miesięcznej wyprawy. Ale kiedy w planach masz po prostu przejście TMB, warto zajrzeć przynajmniej do kilku. Szlak prowadzi między dobrą siatką schronisk, dzięki którym zbędne jest dźwiganie namiotu i jedzenia. Choć droższy, taki wariant mogą wybrać ci, którzy unikają dźwigania ciężkich plecaków. Pensjonaty w dolinach działają z zasady cały rok, ale alpejskie schroniska otwierają się w połowie czerwca i przyjmują gości do września). W wakacje wiele miejsc może być obleganych, dlatego warto rezerwować noclegi z wyprzedzeniem. Szlak możesz też przejść w oparciu o własne zasoby. Tu musisz jednak nieść własne schronienie, namiot lub tarp, oraz jedzenie na 3 dni. Szlak przecina kilka miejscowości, w których zrobisz, na szczęście, zaopatrzenie. Courmayer, Włochy (fot. autor) Potrzebny sprzęt Na Tour du Mont Blanc potrzebujesz sprzętu podobnego do wyposażenia na wędrówkę po Tatrach. A więc: lekkie ubrania na upalny dzień oraz czapka z daszkiem i krem do ochrony przed słońcem. Na wysokości ponad 2500 metrów oparzenia słoneczne mogą być kwestią godzin. Jednocześnie konieczny jest zestaw ciepłych ubrań oraz przeciwdeszczowa kurtka i spodnie na czas niepogody. To bardzo ważne, gdyż masyw Mont Blanc słynny jest ze „ściągania” do siebie złej pogody. Choć jej załamania nie zdarzają się często, deszcz i mgła potrafią znacznie zwiększyć odczuwalne trudności wędrówki. Warto być przygotowanym także na niesprzyjającą aurę. Na długich zejściach bardzo pomocne są kijki teleskopowe, odciążające kolana. Całe moje wyposażenie spakowałem do plecaka o pojemności 50 litrów. Nie musisz więc zabierać wielkiego bagażu. I, biorąc pod uwagę podejścia na trasie, nie warto tego robić. Jakie założyć buty? W moim przypadku wystarczyły niskie buty trekkingowe (Merrel Moab Ventilator), w których mam zamiar przejść całość szlaku Via Alpina. Jeśli wolisz wysokie obuwie – w porządku, weź jednak lekkie. Raz jeszcze: TMB to szlak do wędrówek, a nie alpinizm czy turystyka zimowa. Na szlaku (fot. autor) Dlaczego warto? TMB ma opinię jednego z piękniejszych szlaków Europy. Słusznie, gdyż trudno czasem oddać urodę tej wędrówki. Tych kilka dni, poza wysiłkiem zdobywania wysokości, to przede wszystkim okazja do podziwiania najpiękniejszych alpejskich panoram i wędrowania wśród najpotężniejszych szczytów naszego kontynentu. Głębokie doliny, gęste i ciemne lasy, zielone pastwiska i łąki alpejskie, wciąż żywa w tym regionie gospodarka pasterska i tradycyjna zabudowa alpejskich miasteczek – wszystko to tworzy jedyną w swoim rodzaju, harmonijną całość. W tej jedności widać jednak różnorodność: Tour du Mont Blanc jest szlakiem 3 narodowości i języków. Wędrujesz samodzielnie, a jednak nie sam, gdyż wielu podobnych do Ciebie wyrusza na ten szlak w sezonie. Ludzi spotkasz tu regularnie – to zresztą sprawia, że TMB jest dość bezpieczny – a jednak nie zderzysz się z tłumem. I bardzo dobrze.

tour de mont blanc z namiotem